Kết quả thực hiện Chương trình KH&CN phục vụ xây dựng nông thôn mới (NTM) giai đoạn 2011-2015 (Chương trình) đã góp phần quan trọng vào việc thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia (MTQG) về xây dựng NTM cũng như quá trình xây dựng NTM của nhiều địa phương trong cả nước… Đặc biệt, kết quả nghiên cứu về thể chế chính trị nông thôn Việt Nam của Chương trình đã được đưa vào báo cáo tổng kết 30 năm đổi mới của Đảng và Nhà nước. Đây là thông tin được đưa ra tại Hội nghị sơ kết Chương trình giai đoạn 2011-2015 tại Hà Nội ngày 22.6.2016.

Theo báo cáo tại Hội nghị, trong giai đoạn 2011-2015, Chương trình có 68 đề tài/dự án được phê duyệt thực hiện, có những đóng góp hiệu quả, kịp thời cho quá trình xây dựng NTM của các địa phương trong cả nước, giúp các địa phương đạt một số chỉ tiêu về cơ sở hạ tầng, tăng thu nhập cho hộ nông dân, giảm hộ nghèo, hợp tác sản xuất, bảo vệ môi trường nông thôn. Cụ thể: 1) Chương trình đã nghiên cứu đề xuất, bổ sung, hoàn thiện cơ sở lý luận về mô hình NTM nước ta ở các mặt như: thể chế phát triển nông nghiệp; thể chế chính trị nông thôn; hương ước làng, trách nhiệm xã hội và vai trò chủ thể của nông dân...; 2) Đề xuất một số cơ chế, chính sách về tích tụ đất sản xuất nông nghiệp; lồng ghép ứng phó với biến đổi khí hậu trong quy hoạch, kế hoạch phát triển sản xuất nông nghiệp theo Bộ tiêu chí quốc gia về NTM cấp xã; hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa trong việc tiếp cận dịch vụ tư vấn, tiếp nhận chuyển giao và áp dụng KH&CN trong các doanh nghiệp nhỏ và vừa phục vụ xây dựng NTM; 3) Xây dựng Bộ tiêu chí lựa chọn công nghệ để chuyển giao cho nông dân thuộc 7 lĩnh vực KH&CN (trồng trọt, chăn nuôi, thủy lợi, thủy sản...). Giới thiệu chuyển giao vào sản xuất được 105 công nghệ và xây dựng thành công 85 mô hình ứng dụng KH&CN vào sản xuất và 50 mô hình liên kết giữa doanh nghiệp và nông dân theo chuỗi giá trị từ sản xuất đến tiêu thụ, tăng hiệu quả kinh tế và thu nhập của nông dân 20-30%. Ngoài ra, Chương trình đã tổ chức nhiều lớp đào tạo, tập huấn cho nông dân và các cán bộ kỹ thuật tại địa phương; huy động được gần 100 xã trong cả nước tham gia với khoảng 5.000 hộ nông dân được hưởng lợi từ Chương trình (thu nhập tăng từ 20% trở lên). Chương trình đã xây dựng và phát hành 16 Sổ tay hướng dẫn ứng dụng các kết quả KH&CN và triển khai xây dựng các mô hình trong sản xuất...

Trên cơ sở kết quả đạt được của Chương trình trong giai đoạn 2011-2015 và thực tiễn đời sống, sản xuất hiện nay của người dân ở các vùng nông thôn, miền núi, các đại biểu cho rằng trong thời gian tới, Chương trình cần tập trung nghiên cứu, giải quyết một số vấn đề về thể chế, đặc biệt là các thể chế chính trị xã hội; gia đình nông thôn; lối sống và văn hóa; về quy hoạch, kiến trúc, cơ sở hạ tầng, cảnh quan môi trường NTM; phát triển NTM sau đạt chuẩn; giải pháp KH&CN phục vụ tái cơ cấu ngành, nâng cao giá trị gia tăng, phát triển bền vững trong sản xuất nông nghiệp và phát triển nông thôn; xây dựng mô hình phát triển kinh tế nông thôn, ưu tiên xây dựng các mô hình ứng dụng tiến bộ KH&CN cho xây dựng NTM ở các vùng sâu, vùng xa, vùng đặc biệt khó khăn như miền núi phía Bắc, Tây Nguyên, khu vực, biên giới, hải đảo...

GS.TS Nguyễn Tuấn Anh - Chủ nhiệm Chương trình phát biểu tại Hội nghị

Một số sản phẩm của Chương trình

Tin và ảnh: Công Thường, Xuân Diện